تاریخ هنر ایران - تل باکون (بخش دوم)
به نام یزدان پاک
درود و سپاس
🔷 تاریخ هنر ایران
🔸 بخش دوم
🔻 تل باکون
هنرمند باکون، به نظر میرسد که در ترکیب عناصر تصویری و هندسی طرح و ایجاد گسترش استفاده از نگاره های بی مانند منفی بسیار سرحال و پرشهامت بوده است،کیفیت ها و خصوصیات زیبایی شناسی، سفال کلاسیک باکون a بطور قابل تحسینی با جزئیات بیشتر توسط مک کاون مورد بحث قرار گرفته است؛ با این وجود، خلاصه ای از مشخصات و جنبه های هنرمندانه ی سفال تل باکون به عنوان اساسی برای ملاحظات سبک شناختی و تاریخی ما مفید خواهد بود؛ این احتمال وجود دارد که حداقل برخی از طرحهای نقاشی شده نمادین بوده اند و اگر چنین باشد برای هنرمندان و استفاده کنندگان ظروف این موضوع بیشتر از کیفیت تزئینی آن اهمیت داشته است، در این صورت هر گونه تفسیر در مورد مفهوم طرح ها قابل تامل باقی می ماند .
سفالگر باستانی درست مانند سفالگر امروزی به مساله ی بکار بردن یک طرح مناسب برای شکل ظرف توجه داشت؛ نحوه ی برخورد با ظروف کوچک نیم کره ای و مخروطی شکل شاید مشکل ترین مساله ای بود که هنرمند باکون با آن مواجه بود، در این اشکال در صورتی که همه ی رویه پوشش داده میشد، نوار پائینی محیط دایره بسیار کوچک تر از بالایی بود در چنین مواردی منطقه نقاشی شده به آسانی میتواند به منطقه ی باریک اندکی شیب دار درست زیر لبه محدود شود؛ اما سفالگر باکون این مشکل را از طریق قسمت کردن منطقه به بخش هایی که هنگام نگاه کردن به پایین، از جنبه شعاعی آن انتخاب میکرد حل نموده بود، از طرحهای پیچیده در ظروف کوچک که قطر کم آنها می توانست سبب کوچکتر نشان دادن شدید طرح گردد اجتناب شده است؛ ظروف بزرگتر با دیواره های تقریبا عمودی، وسیله ای عالی برای چنین طرح هایی در اختیار میگذاشتند، با اینکه امکان دارد هنرمند باکون احساس بصری خود را از طبیعت به تصویر بکشد، در پرداختن به انسانها ،حیوانات ،گیاهان ،عناصر دارای سبک و تزیین را مورد توجه قرار داده است، با وجود این، گاهی اوقات جزئیات بصری در مواردی مانند ریش بز،گره های شاخ ،انگشتان ،مو و دم های قوس دار، توصیف شده یا بطور ضمنی مورد اشاره قرار میگیرد؛ پرندگانی که بطور انفرادی نشان داده می شوند یا در حالت ایستاده راه رفتن، پریدن یا در حال نشستن در جلو دید بیننده هستند؛ هنرمند باکون a پرندگان در حال پرواز را که از پایین دیده میشوند از پرندگان نشسته با بالهای گسترده از طریق نشان دادن پرهای قدیمی بالهایش که جهت مخالف را نشان میدهد، متمایز میکند.
یکی از عالیترین شکل انتزاعی انسان در شانه ی یک کوزه به تصویر در آمده است؛ شانه ی پهن کوزه به سه قاب بندی تقسیم شده که هر کدام از آنها شامل دو سه گوش یکی پس از دیگری است، به این شکل کاملا هندسی از طریق یک جفت نقطه به عنوان چشم و دو خط مستقیم از راس سه گوشها و منتهی به پنج انگشت حیات و تحرک بخشیده است؛ اشکال کمتر تجریدی انسان نیز ارائه شده است ،اما در مقایسه با اشکال حیوان ،اشکال انسان بسیار انتزاعی تر هستند.
نگاه استوره به جانوران ترسیم شده در سفال های تل باکون؛ بز کوهی جانور ملی ایران است که معمولا با شاخ هایی بزرگتر از اندازه ی معمول و درست شبیه هلال ماه ترسیم شده است،که فقط شاخ او نماد ماه است و هر جا دیده شود مظهر فراوانی و نشانه از آب و گیاه و روئیدنی هاست؛ گاه نیز این جانور مظهر فرشته ی باران بوده و در بیشتر پدیده های هنری ،آناهیتا و الهه آب در قالب بز کوهی مجسم شده است، این حیوان پر زور از دیرباز مرکز قدرت به شمار میرفت و همواره حیوان جلودار رمه بوده و به همین سبب مانوس و مهم به شمار می رفته است، بعد از فرمانروایی خورشید، بز کوهی به تملک خورشید درآمد و علامتی شبیه گل چندپر که اصطلاحا لوتوس گویند، بین شاخ های این حیوان بز سفالینه ها رسم گردیده است؛ ترسیم شاخ بز همواره تمثیلی از وجود آب در آن بوده است .
با سپاس
بخش فر و ادب - انجمن جوانان سپید پارس (دفتر همدان)
گزارش: نرگس والامقام، سرپرست بخش فر و ادب
💠 https://telegram.me/jspngo
به نام خدا